Autor: Filip Szydłowski
Konflikty i tarcia w spółce są praktycznie nieuniknione - ostatecznie przecież wszelkie wielkie projekty rodzą się w bólach! W ramach naszego doświadczenia w L3gal, nie spotkaliśmy się z przypadkiem projektu, w którym na pewnym etapie nie wystąpiłyby problemy w relacjach wspólników, wynikające z ich sprzecznych interesów, celów lub punktów widzenia konkretnego problemu.
Founders agreement (obok udziałów fantomowych, które przybliżymy Wam w kolejnych publikacjach) staje się coraz popularniejszym środkiem profilaktycznym w układaniu relacji pomiędzy wspólnikami. Umowa ta, umożliwia narzucenie wzajemnym relacjom wspólników ram oraz struktury, dzięki której możliwa będzie większa kontrola nad pojawiającymi się problemami, przy jednoczesnej korzyści dla prowadzonego biznesu.
Umowy stanowią zabezpieczenie interesu poszczególnych uczestników projektu na wypadek problemów, ale mogą również ułatwić prowadzenie biznesu poprzez otwarte przedstawienie potrzeb, oczekiwań oraz praw i wynagrodzeń. Pamiętajmy, że im bardziej przejrzyście ułożona jest spółka wewnątrz, tym łatwiej będzie jej tworzyć relacje biznesowe i inwestorskie na zewnątrz. Umowa wspólników może mieć również niebagatelne znaczenie dla potencjalnego inwestora spółki. Odpowiednie zabezpieczenie interesów firmy, na wypadek wyjścia ze spółki jednego ze wspólników, na pewno poprawi wynik analizy potencjału inwestycyjnego spółki w ramach due diligence, oraz pozytywnie wpłynie na wizerunek spółki.
Co to jest founders agreement?
Przede wszystkim, founders agreement może, ale nie musi, zastępować umowy spółki. Oznacza to mniej więcej tyle, że warto stosować te dwie formy jednocześnie:
umowa spółki powinna pozostać aktem regulującym kwestie związane stricte z zawiązywanym przedsięwzięciem oraz jego formą organizacyjno-prawną;
umowa wspólników (founders agreement) powinna regulować relacje pomiędzy założycielami, ich wzajemne obowiązki i prawa oraz wszelkie inne elementy, które strony uznają za stosowne.
Umowa wspólników jest więc elastyczną formą umowy, regulującą wzajemne relacje założycieli / wspólników spółki, którą można dopasować ściśle do potrzeb konkretnego przedsięwzięcia.
Co powinna zawierać umowa wspólników?
Podstawowe elementy, które wspólnicy powinni mieć przemyślane przy przystępowaniu do projektu, i to nie tylko w formie umowy, to między innymi:
podział ról oraz idąca za tym odpowiedzialność;
wkład merytoryczny oraz obszar działania poszczególnych wspólników;
oczekiwania oraz ewentualnie KPIs;
podział profitów, oczekiwania co do wynagrodzeń, dopłaty w spółce, zabezpieczenie płynności finansowej;
procedura wyjścia ze spółki;
procedura odejścia od projektu;
planowane rozwodnienie udziałów/akcji;
cel biznesowy, cel produktowy, roadmapa przedsięwzięcia;
dopuszczenie inwestora do spółki.
Transparentne opracowanie powyższych podstawowych elementów pozwala uniknąć wielu konfliktowych sytuacji, które mogą nastąpić w przyszłości - np. w zakresie wzajemnych oczekiwań co do ról w projekcie. W zależności od specyfiki projektu, można poszerzyć ten katalog o dodatkowe kwestie - np. ESOP, czyli postanowienia dotyczące akcji pracowniczych (które również omówimy szerzej w kolejnych publikacjach).
W jakiej formie zawierać umowę wspólników?
Polskie przepisy nie regulują kwestii umowy wspólników. Można więc zawrzeć taką umowę w dowolnej formie - chociażby maila, notatki ze spotkania czy wiadomości SMS. Żeby jednak zabezpieczyć interes stron, warto zawrzeć tego typu umowę w formie umożliwiającej pełne i jednoznaczne odczytanie treści zapisów identyfikację stron. Forma pisemna pozwoli w prosty sposób udowodnić zawarcie umowy wspólników oraz wywnioskować intencje stron przyświecające konkretnym postanowieniom umowy.
O czym warto pamiętać?
Przede wszystkim, umowa wspólników powinna brać pod uwagę minimalny zakres ochrony prawnej oraz postanowień wynikających z kodeksu spółek handlowych (“KSH”). Jeśli konkretne zapisy umowy będą niezgodne z postanowieniami KSH, to nie będą mieć one mocy obowiązującej. Co więcej, warto pamiętać o tym, że umowa wspólników ma mieć charakter pomocniczy, a nie ograniczający. Jeśli okoliczności prowadzenia spółki się zmienią, np. w wyniku zmiany akcjonariatu lub przedmiotu działalności, nic nie stoi na przeszkodzie żeby zmienić również umowę wspólników w formie aneksu. Wystarczy do tego zgodna wola stron.
Dlaczego warto skorzystać z L3gal przy tworzeniu umowy wspólników?
W ramach naszej praktyki wielokrotnie uczestniczyliśmy w projektowaniu oraz planowaniu osób prawnych pod konkretny cel, biorąc pod uwagę wkłady oraz interesy stron planowanego przedsięwzięcia. Jednocześnie uczestniczyliśmy w sporach wspólników, których można było uniknąć już na pierwszym etapie powstawania spółki - właśnie poprzez zawarcie umowy wspólników (founders agreement).
Doświadczenie naszego zespołu pomaga zidentyfikować kluczowe obszary, narażone na potencjalne powstawanie konfliktów. Przy czym prawnik, bez bliskiej i otwartej współpracy z klientem, nigdy nie stworzy dobrej umowy lub opinii. Z tego względu w L3gal na pierwszym miejscu stawiamy transparentność oraz przystępność w relacjach z klientem. Staramy się być wsparciem, a nie potykaczem utrudniającym prowadzenie biznesu.
Jeśli zapoznamy się z Twoją sytuacją, będziemy mogli zaproponować konkretne rozwiązania, wynegocjować ich finalną treść (przystępną dla wszystkich wspólników) oraz stworzyć na jej bazie konkretny draft founders agreement, który przyspieszy Twój rozwój w bezpieczny sposób.