Autor: Filip Szydłowski
Prowadząc działalność gospodarczą niestety prędzej czy później pewnie przytrafi Ci się sytuacja, w której Twoja faktura nie zostanie opłacona w terminie i pomimo kontaktu z jej odbiorcą, nie uda Ci się wyegzekwować należności. Według różnych źródeł nawet do 90% firm w Polsce doświadczyło problemów z terminową realizacją wystawionych faktur.
Co możesz zrobić w tej sytuacji? Poniżej przybliżymy Ci standardowy schemat dochodzenia należności, który może znaleźć zastosowanie w większości nieskomplikowanych spraw tego typu.
Rzuć okiem na poniższy schemat. Jego punkt startowy zakłada, że obecnie znajdujesz się na etapie, w którym wystawiona przez Ciebie faktura nie została opłacona, a termin jej płatności minął (co oznacza, że wierzytelność jest wymagalna).
Etap przedsądowy
Pierwszą niezbędną czynnością w procesie dochodzenia należności jest doręczenie dłużnikowi wezwania do zapłaty, najlepiej w sposób niebudzący wątpliwości co do terminu jego otrzymania - jest to istotne dla liczenia wyznaczonego w treści wezwania terminu zapłaty. Jeśli wierzytelność wynika z transakcji handlowej (tj. umowy zawartej przez strony w związku z wykonywaną działalnością), to już na tym etapie do kwoty należności możesz doliczyć dodatkową opłatę tytułem dochodzenia wierzytelności.
Reakcja na wezwanie do zapłaty
Doręczenie wezwania do zapłaty wiąże się z różnymi scenariuszami reakcji ze strony dłużnika. Jeśli dłużnik zapłaci kwotę należności, sprawa zostanie zakończona. Kontakt z dłużnikiem może też doprowadzić do zawarcia nowych ustaleń - np. w formie ugody. Dopóki obie strony będą realizować wspólne ustalenia, wszystko będzie w porządku. Jeśli jednak dłużnik w ogóle nie zareaguje na wezwanie lub nie dochowa terminów wynikających chociażby z podpisanej ugody, dochodzenie należności będzie wymagać wkroczenia na ścieżkę sądową.
Postępowanie sądowe
Jeżeli wierzyciel jest zdeterminowany do zwindykowania swojej należności natomiast umowa pomiędzy stronami nie przewidywała zapisu na sąd polubowny, może on wystąpić na drogę sądową. Do wszczęcia procedury konieczne jest sporządzenie pozwu oraz wniesienie niezbędnych opłat, określonych w przepisach.
Pamiętaj, że doręczenie wezwania do zapłaty jest również dowodem na tzw. próbę pozasądowego rozwiązania sporu, którą należy udokumentować w treści pozwu o zapłatę.
Postępowanie sądowe, w przypadku pomyślnego zakończenia, skutkuje uzyskaniem tytułu egzekucyjnego - np. nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. W przypadku odpowiedniego sformułowania pozwu tytuł egzekucyjny może nakazywać dłużnikowi zapłatę należności oraz zwrot wszelkich kosztów związanych z postępowaniem sądowym - w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz opłaty sądowej. W optymistycznym scenariuszu postępowanie może więc nie generować dla wierzyciela dodatkowych kosztów.
Tytuł wykonawczy, a tytuł egzekucyjny
Tytuł egzekucyjny, po nadaniu tzw. klauzuli wymagalności, staje się tytułem wykonawczym. Taki dokument uprawnia wierzyciela do wszczęcia postępowania egzekucyjnego, prowadzonego przez komornika sądowego. W ramach tego postępowania, komornik sądowy przeprowadza egzekucję z majątku dłużnika, w celu zaspokojenia wszelkich roszczeń wierzyciela. Komornik może między innymi poszukiwać majątku dłużnika, prowadzić egzekucję z jego wynagrodzenia czy licytować przedmioty jego własności.
Bezskuteczność postępowania egzekucyjnego
W najgorszym scenariuszu, w przypadku bezskutecznej egzekucji, komornik sądowy wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania. Czy oznacza to, że Twoja wierzytelność musi zostać spisana na straty? Niekoniecznie. Wierzyciel może bowiem wszczynać kolejne postępowania egzekucyjne (do czasu przedawnienia wierzytelności) lub zakwalifikować wierzytelność jako nieściągalną w ramach kosztów uzyskania przychodu.
Co w sytuacji, gdy ktoś próbuje dochodzić od Ciebie należności w błędnej kwocie lub bez podstawy?
W takiej sytuacji wszystko zależy od etapu dochodzenia należności, zgodnie z powyższym schematem. Twoja odpowiedź na wezwanie do zapłaty, sprzeciw od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym lub inne czynności zależne od etapu sprawy mogą mieć kluczowe znaczenie dla ochrony Twojego majątku.
Pamiętaj, że dochodzenie należności jest zależne również od terminów przedawnienia oraz dodatkowych okoliczności łączących strony postępowania. Jeśli zastanawiasz się, w jaki sposób możesz dochodzić swoich należności na drodze prawnej lub chcesz obronić się przed bezpodstawnymi roszczeniami skierowanymi w Twoją stronę, odezwij się do nas: https://www.l3gal.pl/kontakt