czyli kiedy i w jaki sposób zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą.
Zgodnie z danymi publikowanymi przez Główny Urząd Statystyczny, na koniec stycznia 2023 roku do rejestru REGON (Krajowy Rejestr Urzędowy Podmiotów Gospodarki Narodowej) wpisanych było niespełna pięć milionów podmiotów gospodarki narodowej. Za podmiot taki uważa się:
osobę prawną;
jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej;
osobę fizyczną prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą.
Właśnie na tej ostatniej grupie skupiamy się w dzisiejszej publikacji. Postaramy się udzielić kompleksowej i precyzyjnej odpowiedzi na powszechnie zadawane pytania.
Kto powinien zarejestrować się jako przedsiębiorca i w jaki sposób tego dokonać?
O czym warto pamiętać przy rejestrowaniu tzw. JDG?
Czy mogę prowadzić działalność bez jej zarejestrowania?
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Przepisy definiujące pojęcia związane z działalnością gospodarczą zostały zawarte w ustawie z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Zgodnie z jej obowiązującym brzmieniem (Dz. U. z 2023 r. poz. 221), za przedsiębiorcę uznaje się między innymi osobę fizyczną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonującą działalność gospodarczą. Czym jest więc działalność gospodarcza? Zgodnie z ustawą, jest to zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły.
Jak widać na przykładzie powyższej definicji, nietrudno jest spełnić przesłanki wykonywania działalności gospodarczej oraz uzyskać status przedsiębiorcy. Podstawowymi cechami jednoosobowej działalności gospodarczej będą więc:
zorganizowany charakter;
zarobkowy cel;
ciągłość;
działanie przez przedsiębiorcę w swoim własnym imieniu.
Wyobraźmy sobie, że zajmujemy się profesjonalnie sprzedażą produktów za pośrednictwem portali aukcyjnych. Czy takie zajęcie będzie miało charakter działalności gospodarczej? Zdecydowanie tak, bowiem:
zorganizowany charakter -> prowadzimy marketing, obsługujemy klientów, wysyłamy towar
zarobkowy cel -> działamy aby uzyskać korzyść finansową
ciągłość -> wykonujemy powtarzalne, cykliczne działania
działanie przez przedsiębiorcę w swoim własnym imieniu -> ponosimy 100% ryzyka związanego z działalnością i występujemy osobiście w stosunkach prawnych
Czy muszę założyć jednoosobową działalność gospodarczą?
Jeśli będziesz prowadzić we własnym imieniu zorganizowaną działalność zarobkową w sposób ciągły to możesz zostać uznany za osobę prowadzącą działalność gospodarczą jako przedsiębiorca w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców.
Obliguje Cię to przede wszystkim do rejestracji prowadzonej działalności w odpowiednich rejestrach oraz wykonywania zobowiązań wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Urzędu Skarbowego.
Jest jednak wyjątek od tej reguły. Jeśli osoba fizyczna nie prowadziła działalności gospodarczej w okresie ostatnich 60 miesięcy oraz nie uzyskała z działalności gospodarczej przychodów przekraczających w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, nie jest zobligowana do zarejestrowania działalności gospodarczej - jest to tzw. działalność gospodarcza nierejestrowa, której prowadzenie nie będzie wiązać się z obowiązkami rejestrowymi, księgowymi czy finansowymi na rzecz ZUS. Działalność nierejestrowa nie będzie wchodzić w grę jeśli wykonujesz działalność w formie spółki cywilnej lub działalność regulowaną.
Istnieją również działalności gospodarcze, których prowadzenie wiąże się z odmiennym reżimem regulacyjnym, jednak na cele niniejszego artykułu można je pominąć.
W jaki sposób zarejestrować JDG?
W praktyce procedura rejestrowania jednoosobowej działalności gospodarczej jest bardzo prosta i ogranicza się do przejścia prostej procedury online w serwisie biznes.gov.pl. Oczywiście musisz spełnić podstawowe przesłanki takie jak:
posiadanie statusu osoby pełnoletniej;
posiadanie tytułu pobytowego w przypadku obywateli państw spoza Unii Europejskiej lub spoza Europejskiego Obszaru Gospodarczego.
Jeśli powyższe punkty nie stanowią dla Ciebie problemu, możesz przystąpić do procesu rejestracji JDG sporządzając internetowy wniosek. Będzie on zawierać między innymi Twoje dane identyfikacyjne, oznaczenie Twojej działalności (firma), adres wykonywania działalności oraz adres do doręczeń, a także kody Polskiej Klasyfikacji Działalności umożliwiające stypizowanie obszarów, w których pragniesz świadczyć usługi. Kody są wykorzystywane w statystyce publicznej, ale mogą mieć także znaczenie praktyczne. Niektóre kody są bowiem powiązane z określonymi formami opodatkowania czy z obowiązkiem korzystania z kasy fiskalnej lub rejestracją VAT. Cała procedura jest prosta i niezbyt czasochłonna, pod warunkiem wcześniejszego przemyślenia aspektów związanych z prowadzeniem działalności.
O czym warto pamiętać przy zakładaniu firmy?
Przede wszystkim, upewnij się czy Twoja działalność nie wymaga stosownego zezwolenia, licencji lub koncesji. Co do zasady, przedsiębiorcy posiadają swobodę co do prowadzenia działalności gospodarczej. Zdarza się jednak, że niektóre branże lub obszary rynku wymagają spełnienia dodatkowych obowiązków takich jak uprawnienia zawodowe, warunki lokalowe, posiadanie sprzętu. Warto zweryfikować, czy obszar, w którym chcesz świadczyć usługi nie jest objęty tego typu obostrzeniami. Przemyśl również formę opodatkowania. Co do zasady, możliwe są trzy formy opodatkowania dochodów z działalności gospodarczej:
skala podatkowa (12% i 32%);
stawka liniowa (19%);
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych (stawka zależna od przedmiotu działalności).
Opodatkowanie w formie karty podatkowej nie jest już dostępne dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą.
Internetowe zgłoszenie do CEIDG jest równoznaczne ze zgłoszeniem faktu prowadzenia działalności gospodarczej do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Urzędu Skarbowego, a także GUS. Poza samym zgłoszeniem, należy zweryfikować czy musisz uiszczać podatek VAT. Podstawowa zasada jest taka, że każdy przedsiębiorca jest objęty obowiązkowym zgłoszeniem jako podatnik VAT. Można jednak go uniknąć jeśli sprzedaż nie przekracza 200 tysięcy złotych w skali roku oraz dotyczy wyłącznie towarów i usług objętych zwolnieniem z opodatkowania VAT. Ewentualne zgłoszenie do podatku VAT dokonuje się po rejestracji działalności w CEIDG, na osobnym formularzu VAT-R, składanym we właściwym urzędzie skarbowym. Należy go dokonać najpóźniej na dzień przed świadczeniem usług objętych podatkiem VAT.
Prowadzenie działalności gospodarczej będzie wiązać się również z obowiązkami księgowymi, które mogą przybrać formę księgowości uproszczonej lub pełnej. Przedsiębiorcy muszą prowadzić dokumentację rachunkową, w skład której wchodzą: faktury, rachunki, ewidencje. Warto pamiętać o tym, że prowadzeniem księgowości może zajmować się podmiot zewnętrzny - np. biuro rachunkowe.
Prowadzenie działalności gospodarczej będzie wiązać się również z terminowym uiszczeniem opłat - należnych składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz zaliczek na podatek dochodowy do Urzędu Skarbowego. Niezbędny do prowadzenia działalności gospodarczej będzie również rachunek bankowy, bowiem niektóre transakcje nie mogą być przeprowadzone w formie gotówkowej.
Podsumowanie
Podsumowując, warto pamiętać o przesłankach obligujących nas do prowadzenia zarejestrowanej działalności gospodarczej oraz o krokach, które musimy przejść aby zgłosić taką działalność do odpowiednich rejestrów. Niezgłoszenie działalności gospodarczej może wiązać się bowiem z konsekwencjami prawnymi, które będą znacznie bardziej uciążliwe niż obowiązki rejestracyjne i rozliczeniowe związane z prowadzeniem JDG.
Jeśli nadal masz jakieś wątpliwości w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej, zachęcamy do skontaktowania się z zespołem L3gal (www.l3gal.pl). Nasz zespół specjalistów służy pomocą w zakresie szeroko pojętego obszaru biznesowego oraz prawa handlowego, umów oraz transakcji. Zapewniamy kompleksowe wsparcie prawne, dzięki któremu zabezpieczysz swoje interesy i unikniesz niepotrzebnych ryzyk. Skontaktuj się z nami, a z przyjemnością pomożemy Ci rozwiać Twoje wątpliwości.